Ποιος έχει άγχος; Γιατί αγχώνονται οι υποψήφιοι πριν εξετάσεις; Γιατί αγχώνονται οι γονείς τους; Γιατί αγχώνομαι όταν αγχώνομαι; Μπορώ να μην αγχώνομαι; Πως θα κάνω το άγχος να δουλεύει σύμμαχος στον αγώνα μου;
Και τι είναι το άγχος; Χρειάζεται; Γιατί το έχουμε; Πόσο το έχουμε; Ποιοι το έχουμε; Ποιοι χρειάζονται αγχολυτικά;
Για να δούμε, τι λένε τα βιβλία;.
Το άγχος συνιστά μία φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού απέναντι σε μια δύσκολη ή επικίνδυνη κατάσταση. Βοηθάει το άτομο να είναι σε εγρήγορση, να επικεντρωθεί στο στόχο του, να οργανωθεί καλύτερα και να αποδώσει το μέγιστο των δυνατοτήτων του. Με άλλα λόγια μπορεί να περιγραφεί ως ένας πολύ χρήσιμος μηχανισμός επιβίωσης.
Βλέπουμε λοιπόν ότι το άγχος όχι μόνο είναι υγιές και φυσιολογικό, αλλά σηματοδοτεί και μια υπεύθυνη στάση ζωής. Είναι βέβαια σημαντικό να μη φτάνει να μας πνίγει.
Πότε λοιπόν το άγχος συνιστά ψυχοπαθολογία, πρόβλημα; Οι ειδικοί μιλούν για το φυσιολογικό και το παθολογικό άγχος.
Όταν το άγχος είναι πολύ μεγάλο, λέμε ότι φτάνει σε παθολογικά επίπεδα και υπάρχουν συμπτώματα, τόσο στο σώμα όσο και στη σκέψη και τη συμπεριφορά. Πονάει το στομάχι, ή το κεφάλι ή και τα δύο, κατακλύζεται κανείς από αρνητικές σκέψεις, σκέψεις αποτυχίας και αναξιότητας, ιδέες να εγκαταλείψει την προσπάθεια. Αν δράσει κανείς παρορμητικά, κάτω από την πίεση του άγχους και δεν μπορέσει να το ελέγξει, μπορεί όντως να το βάλει στα πόδια, κυριολεκτικά ή μεταφορικά. Τότε έχουμε το φαινόμενο της αυτοεκπληρούμενης προφητείας, δηλαδή ο υποψήφιος πραγματικά αποτυγχάνει, όπως το είχε «προφητέψει».
Άγχος και εξετάσεις
Οι μαθητές κυρίως κατά τη εφηβική ηλικία περνούν από πολλές δοκιμασίες εξετάσεων, είτε για την προαγωγή τους στην επόμενη τάξη, είτε για την εισαγωγή τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, είτε για την απόκτηση κάποιου τίτλου εκμάθησης μιας ξένης γλώσσας κ.ά. Οι εξετάσεις για τους μαθητές που έχουν όνειρα και στέκονται υπεύθυνα σημαίνουν και άγχος. Οι περισσότεροι μαθητές όμως καταφέρνουν να ελέγξουν το άγχος τους.
Γιατί κάποιοι φτάνουν να πνίγονται από το άγχος και να μην αποδίδουν ανάλογα με την προετοιμασία και τις δυνατότητες τους;
Το άγχος των εξετάσεων δεν είναι ατομικό θέμα του μαθητή, είναι ένα φαινόμενο πολυπαραγοντικό.
Ποιους αφορά;
Μαθητές:
- Προσπαθούν να εκπληρώσουν τις προσδοκίες της οικογένειας
- Επενδύουν την αυτοεκτίμηση τους στην επιτυχία και γι’ αυτό
- Φοβούνται, πολλές φορές υπερβολικά, την αποτυχία
Γονείς:
- Επενδύουν συναισθηματικά, ψυχικά αλλά και οικονομικά στην επιτυχία του γιου ή της κόρης
- Κατευθύνουν το μαθητή προς συγκεκριμένες επιλογές, πριν αλλά και μετά τις εξετάσεις.
Καθηγητές:
- Λειτουργώντας μέσα στο συγκεκριμένο εκπαιδευτικό σύστημα εστιάζουν στο αποτέλεσμα κι όχι στη διαδικασία
- Κατευθύνουν όπως και οι γονείς το μαθητή προς συγκεκριμένες επιλογές, μέσα από τα μαθήματα που διδάσκουν.
Τοπική κοινωνία:
- Επενδύει στην επιτυχία του μαθητή, είναι το κριτήριο για το αν αξίζει η οικογένεια, αν πέτυχαν οι γονείς στο ρόλο τους, έχει αντίκτυπο σε όλους.
- Καταγράφει ως πολύ σημαντική την αξιολόγηση και τους βαθμούς
Συμπτώματα
Μας αφορά όλους λοιπόν, αλλά κάποιους περισσότερο από τους άλλους, ειδικά αυτές τις μέρες!
Ακούμε ότι «μαθητές καταφεύγουν στα νοσοκομεία με συμπτώματα όπως είναι ο έμετος, τα δέκατα, η έντονη κόπωση ή οι γαστρεντερικές διαταραχές. Μάλιστα, τα κορίτσια είναι εκείνα τα οποία υποφέρουν περισσότερο από το στρες» την περίοδο των Πανελλαδικών εξετάσεων.
Το σώμα είναι ο πρώτος στόχος του υπερβολικού άγχους. Πόνος στο κεφάλι, στο στομάχι, την κοιλιά, στους μυς, συχνοουρία, τρεμούλα στα χέρια είναι σημάδια άγχους. Ο μαθητής μπορεί ακόμα να εκδηλώνει συμπτώματα όπως ταχυκαρδία, εφίδρωση, ναυτία.
Η συμπεριφορά και το συναίσθημα διαταράσσονται, εμφανίζοντας συμπτώματα πανικού, κοκκίνισμα, σύγχυση, κλάμα, διάσπαση της προσοχής, εφιάλτες, άσχημο ύπνο, τάσεις φυγής.
Ο μαθητής επιδίδεται σε αρνητικές σκέψεις επικεντρώνοντας κυρίως στην αποτυχία και στο πόσο κακός είναι, μειώνοντας έτσι παράλληλα την αυτοπεποίθηση του.
Το υπερβολικό άγχος μπορεί να οδηγήσει σε «μπλοκάρισμα» της μνήμης από την στιγμή που ο μαθητής παίρνει τα θέματα των εξετάσεων στα χέρια του ακόμη κι αν η προετοιμασία του ήταν άριστη. Την ώρα της εξέτασης μπορεί να τον κυριεύσουν οι σκέψεις:
Δε θυμάμαι τίποτα!
Δεν καταλαβαίνω τίποτα!
Δεν προλαβαίνω τίποτα!
Συχνά συναντάμε μαθητές οι οποίοι όντας ανήμποροι να αντέξουν το άγχος τα παρατάνε, κι αυτό ερμηνεύεται από τους γονείς ως αδιαφορία. Σκεφτείτε ότι συχνά η επιτυχία έχει επενδυθεί και με την προσωπική αξία και αυτοεκτίμηση του εφήβου, αλλά και την αξία όλης της οικογένειας, ειδικά στο πρώτο παιδί. Ε, τότε το βάρος είναι τεράστιο.
Τι θα λέγαμε σε έναν υποψήφιο των Πανελληνίων ;
- Μπράβο! Έφτασες μέχρι εδώ. Έκανες ότι μπορούσες. Τώρα έχει σημασία να φτάσεις στις εξετάσεις με την εμπιστοσύνη στην καλή δουλειά που έχεις κάνει.
- Συγκεντρώσου στον εαυτό σου
- Να θυμάσαι ότι αυτές οι εξετάσεις αφορούν σε πρώτο λόγο εσένα.
- Μη συγκρίνεις τον εαυτό σου με άλλους . Αν νοιώθεις υπερβολικά ανήσυχος, ίσως βοηθήσει το να κουβεντιάσεις με κάποιον μεγαλύτερο που εμπιστεύεσαι.
Αγχωθείτε λοιπόν και δώστε τον καλύτερο εαυτό σας!
Καλή επιτυχία σε όλους!!!